OSMAN BEY DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLETİ (1281-1326)
- Elif Rana YILMAZ
- 11 Ara 2022
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 10 May 2023
Osman Bey, Osmanlı Hanedanı'nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahı olan Türk hükümdar ve komutandır. Dedesinin Süleyman Şah veya Gündüz Alp isimli Kayı Beyi olduğu bilinmektedir. Büyükannesi Hayme Hatun (Süleyman Şah'ın eşi), babası Ertuğrul Gazi, annesi Halime Hatun'dur.
Ertuğrul Bey’den sonra, 1281 yılında, oğlu Osman Bey Kayıların başına geçer. III. Alâeddin Keykubat’ın İlhanlı hükümdarı tarafından tahttan indirilerek İran’a götürülmesi üzerine Anadolu’da bir iktidar boşluğu doğar. Selçuklulara bağlı bir uç beyliği olan Osmanlılar bu boşluktan yararlanarak güçlenirler. Anadolu Selçuklu yöneticilerinin bazıları devlet hazinesi ile Osman Gazi’nin hizmetine girer. Ve Osmanlılar bağımsızlığını ilan eder (1299 ya da 1302).
SİYASİ GELİŞMELER
Osman Bey, ilk zamanlarda Ertuğrul Gazi’nin Rum tekfurlarıyla iyi geçinme siyasetine devam eder ve bu sayede beyliği güçlendirmeyi amaçlar.
Osman Bey dönemindeki ilk muhabere, 1284 yılında Bizans tekfurlarıyla yapılan Ermeni Beli’dir. Ermenibeli dağının eteğinde İnegöl Tekfurunun askerleriyle karşılaşan Osman Bey burada çetin bir mücadele verir. Sayıca çok kalabalık olan İnegöl Tekfurunun askerlerine karşı çarpışarak geri çekilirler.
Osman Bey'in ilk önemli başarısı 1285 yılında yaptığı baskınla Karacahisar Kalesi’ni fethetmesidir.
1288 yılında Osmanlılar, Karacahisar zaferinden dolayı Türkiye Selçuklu Sultanı tarafından Uç beyliğine atanırlar.
Bilecik, Yarhisar, Köprühisar ve Yenişehir fethedilir. Ve Yenişehir devletin merkezi yapılır. (1298/1300)
Yapılan bu fetihler, Bizans’ın Bursa ile İznik arasındaki kara ulaşımı kontrol altına alır.
Bizans Tekfurlarını 1302 yılında Koyunhisar (Bafeon) Savaşında yener. Savaşın sonucunda Mudanya fethedilir ve Bursa kuşatılır. Bu savaş, Bizans ile Osmanlı Devleti arasında yapılan ilk savaştır.
Osman Bey, Koyunhisar zaferinden sonra Bursa ile ilgilenmeye başlar. Yapılan savaş toplantılarında Bursa’nın kuşatma ile alınamayacağı anlaşıldığı için çevresine 2 küçük kale yapılarak şehrin kuşatılmasına karar verilir.
Bu kuşatma şehrin fethine kadar 10 yıl boyunca devam eder. Bursa’nın çevresindeki topraklar Osmanlıların eline geçtiği gibi Bursa’ya giriş, çıkış ve yiyecek yardımına engel olunur.
Sakarya ve Kocaeli bölgeleri 1317 yılında fethedilir.
Osman Bey, 1320 yılında nikris (Gut) hastalığının artmasından dolayı oğlu Orhan Bey’i kendisine vekil tayin eder.
NOT:
Osmanlı Beyliği’nin kurulup gelişmesinde, kurulduğu coğrafyanın etkisi büyüktür. Osmanlı beyleri, beyliğin Bizans sınırında kurulmasının getirdiği siyasi ve sosyal avantajları iyi değerlendirir.
Osman Bey, gelişigüzel bir fetih yolu takip etmez ve fetihlerini iki aşamada gerçekleştirir. Öncelikle fethetmek istediği bölgenin yollarını ve çevresini kontrol altına alır ve tepki çekmeden hedefini çevrelemeye çalışır. İkinci aşamada ise asıl hedef, üzerine giderek bölgenin fethedilmesini sağlar. Fetihlerden önce bölge halkı ile doğrudan irtibata geçer ve onlara Osmanlı yönetimini benimsetmeye çalışır.
DEVLET TEŞKİLATI ALANINDAKİ GELİŞMELER
Devlet aşiretten beylik konumuna geçer.
İlk Osmanlı parası (bakır para) basılır.
İlk Osmanlı vergisi (Pazar vergisi - Bac) uygulanır.
İlk Kadı (Dursun Fakih) atanır.
OSMAN BEY DÖNEMİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
Osmanlıların ilk Başkenti Söğüt’tür.
Osmanlı tarihinde ilk savaş, 1284 yılında Bizans tekfurlarıyla yapılan Ermeni Beli savaşıdır.
Ele geçirilen ilk kale Kulacahisar Kalesi’dir (1285).
Osman Bey’in ilk askeri anlaşması 1306 yılında Ulubad Tekfuru ile yapılan anlaşmadır.
İlk fethedilen ada, 1308 yılında alınan İmralı Adası’dır.
Osmanlılarda ilk maden işletmeciliği Bilecik’in fethiyle Osman Bey döneminde başlar.
4800 Kilometrekarelik beylik 43 yıl içinde 3 mislinden daha fazla büyüyerek 16.000 kilometrekareye ulaşır.
OSMAN BEY DÖNEMİNDE OSMANLI SINIRLARI
ASKERİ
Osman Gazi’nin etrafında gaza ve ganimet amaçlı toplanan Alpler ve Gaziler vardır.
Beyliğin yanında olan Karamürsel Alp, Konur Alp, Gündüz Alp, Akçakoca, Samsa Çavuş gibi Alpler kahramanlıklarıyla dillere destan yaratan cesur savaşçılardır.
Osman Bey’in gazileri ile yaptığı başarılı askerî faaliyetler diğer aşiret Türkmenlerinin de onlara katılmalarını sağlar.
Bu şekilde elde ettikleri topraklar karşılığında aşiretler, Osman Bey’e tabi olur ve savaş zamanlarında atlı askerler gönderirler.
NOT:
Osman Gazi, kendi safında savaşan Türkmen aşiretlerine ganimetlerden pay verir ve ele geçirilen topraklara yerleşme hakkı tanır.
OSMAN GAZİ’NİN VEFATI
Hocası Şeyh Edebali ve hanımı Mâl Hatun'un vefatıyla hastalığı daha da şiddetlenir. Vasiyetini yaptıktan sonra 1 Ağustos 1326 tarihinde Söğüt'te vefat eder.
Kabri Bursa’daki Gümüşlü Kümbet’tedir.
Commentaires