ORHAN GAZİ DÖNEMİNDE OSMANLI (1326-1362)
- Elif Rana YILMAZ
- 16 Ara 2022
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 10 May 2023
Orhan Gazi 1281 yılında, Osmanlı Devleti henüz kurulmamışken, dönemin Osmanlı Beyliğinin başkenti olan Söğüt'te doğar. 1326 yılında 45 yaşındayken babası Osman Bey'den devraldığı Osmanlı Devleti’nde 1359 yılına kadar padişahlık yapar. Bu süreçte devletin topraklarını neredeyse 6 kat artar.
Orhan Gazi, 1298 yılında Yarhisar Tekfurun kızı olan Nilüfer Hatun ile evlenir. 19 yaşındayken 1300 yılında gerçekleşen Köprühisar fethinde yer alır. Orhan Gazi’ye, bu fetihten sonra babası tarafından Karacahisar Uç Beyliği verilir. Daha sonra ise beylerbeyi rütbesiyle komutanlığa atanır. Bu vazife ile birlikte babasının katıldığı her savaşa Orhan Gazi de iştirak eder.
Babasının vefat etmesiyle başa geçen Orhan Gazi, o dönem büyümekte olan bir devletin liderliğini yapar. Diğer Anadolu beylikleri gibi o dönem İran'da hüküm süren İlhanlılara vergi ödeyen Orhan Gazi, aynı zamanda komşusu Bizans'a yönelik fetihlerine de devam eder. Bu fetihler sayesinde oldukça güçlenen Orhan Gazi, Osmanlı Devleti’nin müstakil bir devlet olmasındaki en önemli figürlerden biridir.
SİYASİ GELİŞMELER
Osman Gazi döneminde başlayan Bursa kuşatması, tekfurun şehri teslim etmesiyle 1326 yılında son bulur. Böylece; Beyliğin merkezi Yenişehir’den Bursa’ya taşınır. Anadolu’daki Moğol idaresine olan şekli bağlılık tamamen kopar. Osmanlılar bir Uç beyliğinden; başkenti, sınırları ve yerleşik hayatı olan gerçek bir devlete dönüşmeye başlar.
Bursa ele geçirildikten sonra Kocaeli Yarımadasında fetihler yapılır ve İznik kuşatılır.
Bizans imparatoru III.Andreanikos ile 1329 yılında Maltepe (Palekanon) Savaşı yapılır. Yenilen Bizans imparatoru İstanbul’a kaçar. Ve Anadolu’daki askeri direnişler ile Bizans şehirlerine yardım etmeyi bırakır. Bu zaferden sonra dikkat çekmeyen Osmanlılar ön plana çıkar.
Maltepe Savaşı’ndan sonra İznik ve Gemlik ele geçirilir.
İzmit’in fethi ile Kocaeli yarımadasının tamamı Osmanlıların eline geçer. Böylece Bizans’ın Anadolu’daki varlığı sona erer.
Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından yararlanan Orhan Bey Balıkesir çevresine sahip olan Karesioğulları beyliğini Osmanlı sınırlarına katar. Böylece Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına ulaşılır ve donanma ele geçirilir. Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları da Osmanlı hizmeti girer.
Karesioğulları beyliğinin Osmanlılara katılmasıyla Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda atılan ilk adımıdır.
Alaattin Eratna’nın ölümü ile başlayan iç karışıklıklar sonucu Eratna beyliğinin en batı ucundaki Ankara’yı, Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa fetheder.
Bizans İmparatoru Kantakuzen, Yuannis’in Sırp ve Bulgar desteğine karşı imparator olmak için Orhan Bey’den yardım ister. Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey, oğlu Süleyman Paşa'yı yardıma gönderir. 1353 yılında Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Paşa'nın yardımlarına karşılık olarak Bizans, Gelibolu Yarımadası'ndaki Çimpe Kalesi’ni Osmanlılara verir. Bu kale Osmanlıların Rumeli’deki ilk toprağıdır.
DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER
İlk divan teşkilatı ve vezirlik makamı oluşturulur. İlk vezir, Orhan Bey’in kardeşi Alaaddin Ali Paşa’dır.
1331 yılında İznik’te ilk Osmanlı medresesi olan Orhaniye Medresesi kurulur. İlk müderris ise Kayserili Davud’dur.
İlk donanma oluşturulur.
İlk vakıf örgütü oluşturulur.
Karamürsel’de ilk tersane kurulur.
ORHAN BEY DÖNEMİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
İlk barış anlaşması, 1330 yılında Orhan Bey ile Bizans İmparatoru Üçüncü Andronikos arasında imzalanır.
1336 yılında, İlhanlılara ödenen vergi kesilir ve devlet tam bağımsızlığa kavuşur.
İlk kapitülasyonlar, Orhan Bey döneminde Raguza Cumhuriyeti’ne verilir.
Orhan gazi babasından devraldığı devletin sınırlarını 6 kat büyülterek 95 bin kilometrekareye çıkarır.
Saltanatının üçüncü yılında Bursa’da gümüş akçe kestirilir.
ORHAN BEY DÖNEMİNDE OSMANLI SINIRLARI
ASKERİ
Osman Gazi döneminde Osmanlı Devleti’ndeki fetih kuvvetlerinin hepsi atlıdır. Bu kuvvetler uzun süre kuşatma içinde bulunamadıkları için zaferler geciktiği için Orhan gazi, Bursa’nın fethinden sonra askeri teşkilatta yenilikler yapar.
Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu, Orhan Gazi döneminde kurulur.
ORHAN GAZİ’NİN VEFATI
Oğlunun vefatına ziyadesiyle üzülen Orhan Gazi rahatsızlanır. 1360 yılında vefat eder ve Bursa’daki Gümüşlü Kümbet’e defnedilir.
KAYNAKÇA
Yorumlar